ESNAF VE SANATKARLARIN UYMALARI GEREKEN REKABET KURALLARI
Esnaf ve Sanatkarların Rekabet Kanunu Açısından Sorumlulukları
Piyasa ekonomisinin temel dayanağı olan rekabetin korunması ve geliştirilmesi, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) temel amacını oluşturmaktadır. 4054 sayılı Kanun 1997 yılından beri Rekabet Kurumu tarafından uygulanmaktadır.
Rekabet Kurumu’nun kuruluşundan bu yana yaptığı uygulamalara bakıldığında, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) bünyesinde yer alan ya da bu bünyede yer almamakla birlikte küçük esnaf ya da tacir olarak değerlendirilebilecek kimi fırıncı, sarraf,sürücü kursu gibi teşebbüsler ile onların bağlı oldukları oda/dernek, birlik, federasyon gibi teşebbüs birliklerinin rekabeti kısıtlayıcı, bozucu ve engelleyici eylem ve işlemleri, 4054 Sayılı Kanun çerçevesinde inceleme, araştırma ve soruşturmaya konu olmuştur.Bilindiği gibi, 4054 Sayılı Kanun’un 4. maddesi, “Rekabeti engelleyici, bozucu ve kısıtlayıcı olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri hukuka aykırı ve yasaktır” hükmüyle rekabeti bozucu, engelleyici, kısıtlayıcı anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliği kararlarını yasaklamaktadır. Diğer bir deyişle, birbirleri ile rekabet eden esnafın birlikte fiyat belirlemeleri, pazarları ve/veya müşterileri paylaşmaları, rakip esnafı pazarın dışına çıkarmak için ortaklaşa eylemlerde bulunması yasaktır. Aynı şekilde esnafın üye olduğu oda, dernek, birlik vb. teşebbüs birliklerinin yasalardan kaynaklanan azami fiyat tarifesi belirleme yetkileri dışında veya bu yetkilerini aşarak üyelerine belirli bir fiyatı dikte etmeleri, üyeleri arasında pazar ve müşteri paylaştırmaları, pazara girişi engelleyici nitelikte karar ve uygulamalar içinde bulunmaları yasaklanmaktadır.
TESK bünyesinde yer alan esnaf açısından konu değerlendirildiğinde:
— İşletmelerin bir araya gelmek suretiyle ürün satış fiyatını belirlemesi,
— Bağlı olunan oda, dernek, birlik veya federasyonların hazırladığı veya onayladığı azami satış fiyatını gösteren tarifelerin yine aynı teşebbüs birlikleri tarafından sabit ya da asgari satış fiyatına dönüştürülmesi,
— Belirlenen fiyatlara üyelerin uymaları konusunda karar alınması, üyelerin bu fiyatlara uymaları için zorlanması veya üyelere, bu fiyatlara uymadıkları gerekçesiyle yaptırım uygulanması,
— Bölge ve müşteri paylaşımı yapılarak, satış noktalarının belirli firmalar arasında paylaşılması, bu sebeple esnaf veya tacirlerin istedikleri yerden ürün temin edememeleri,
— Birlikte belirlenen fiyatlara veya bölge paylaşımına uyulup uyulmadığının denetlenmesi için bazı kişilerin görevlendirilmesi,
— İşletmelerin, aralarında anlaşmak suretiyle indirim oranlarını ve mal verdikleri esnafın kar marjını sabitlemesi,
